Diyabetle Yaşamda Öz Şefkat

Diyabetle yaşamda öz şefkat, diyabeti olan birey için huzurlu bir limandır. Diyabetle yaşam yolculuğunda bazen başarılar da başarısızlıklar da olasıdır. Sevinçli ve kederli anlar da yaşanabilir. Diyabeti olan bireyin kendini farklı nedenlerle kimi zaman yetersiz hissettiği zamanlar da olabilir. Bu gibi durumlarda bireyin kendisine öz şefkat besleyebilmesi en kıymetli dayanağı olabilir.

Öz şefkatle kendisine daha anlayışlı ve duyarlı olan bir diyabetli, yaşamında karşılaştığı birçok sorunun üstesinden de daha rahat gelebilecektir.

Öz şefkat kavramı son yıllarda batı psikolojisinin ilgisini çekmeye başladıysa da, 2000 yıllık doğu psikolojisi öğretilerinden temelini alan bir kavramdır.
Budist temelli psikolojiye göre, bireyin kendisini diğerlerinden ayrı görmesi yanıltıcı bir benlik algısına sebep olduğundan; şefkat sadece başkalarının acıları karşısında değil, bireyin kendi acılarına karşı da göstermesi gereken bir duygu halidir.

Öz Şefkat Nedir?

Neff öz şefkati; “Acı ve başarısızlık durumlarında kişinin kendini sert ve kırıcı şekilde eleştirmesi yerine kendine karşı kibar, nazik ve anlayışlı davranması” şeklinde tanımlar.

Neff’e göre öz şefkat; kişinin yaşadığı olumsuz deneyimlerinin ardından yaşamdan uzaklaşması yerine, başkalarının da benzer durumları yaşayabileceğini görebilmesi ve olumsuz duygularla mantıklı bir bilinçle başa çıkabilmesidir.

Her insan başkalarına olduğu kadar, kendine de şefkatli olabilmeli. Diyabetle yaşamda diyabeti olan bireyin kendine şefkatli olabilmesi, yaşamda daima gücünü hissedebilmesi demektir.

Diyabet hastalığının bireyin yaşamına getirdiği zorlukların üstesinden gelebilmesinde, kendine karşı şefkati önemli bir katkı sağlar. Diyabetle yaşamın getirdiği zorlu deneyimler karşısında diyabetlinin zorluklardan kaçınmaması, olumsuz duygularını yatıştırma arzusu, yaşamla bağını koparmaması ve kendisini şefkatle iyileştirmesi kendine öz şefkat beslemesi demektir.

Diyabetle yaşamda öz şefkat diyabetlinin; hastalık yönetiminde hatalarının ve zayıflıklarının farkına varmasını sağlar. Ayrıca bunları anlayışla kabul etmesini ve kendine karşı gösterdiği şefkat ile yaşamında olumlu duygular hissetmesine de destek olur.

Diyabetli birey yaşamında hastalığını asla engel olarak görmemeli ve hastalığıyla uyum içinde olmalı. Ayrıca kendiyle, yaşamla ve diğerleriyle şefkat ile ilişki içinde olmayı tercih etmeli. Böylece diyabetle yaşamda kendini daha iyi ve güçlü hissedecektir.

Öz Şefkatin Bileşenleri Nelerdir?

Neff’e göre öz şefkatin birbirini tamamlayan ve birbiriyle etkileşim içinde üç bileşeni bulunur. Bunlar:

Öz sevecenlik
İnsanlığın ortak deneyimleri
Bilgece farkındalık şeklindedir.

Bireyin fiziksel, bilişsel ve duygusal olarak acı veren deneyimleri ya da yetersizlikleri, başarısızlıkları ve hatalı tutumları karşısında bu üç bileşen birbirleriyle etkileşime girerek öz şefkatli bir zihin yapısını oluşturur.

Diyabetle Yaşamda Öz Sevecenlik

Diyabetlinin yaşamında kendini yargılaması değil anlamaya çalışması, kendine karşı sevecen ve nazik olması öz şefkatinin bir parçasıdır. Öz sevecenliği yüksek olan bir diyabetli, yaşadığı zorlu deneyimlerde kendisine karşı affedici olacağından, başarısız olduğunda ya da hataları karşısında kendini de yargılamayacaktır.

Diyabetle yaşamda her zaman işler yolunda gitmeyebilir. Böyle anlarda diyabetlinin mutsuzluk, stres ve öz eleştirel olma gibi olumsuz duygulardan sıyrılması gerekir. Diyabetlinin olumsuzluk yaşadığı durumlarda hatalarına ya da başarısızlıklarına odaklanmak yerine, mutluluğa ve iyi hissetmeye odaklanması kendine gösterdiği öz şefkattir.

Diyabetle Yaşamda Ortak Deneyimler

Diyabetli bireylerin kimi zaman diyabet öz yönetiminde, başarısız olduğu zamanlar da olabilir. Diyabetliler yaşadıkları olumsuz deneyimlerde umutsuzluğa kapılarak, gereğinden fazla üzüntü hissetmemelidir. Çünkü acı veren üzüntüler, yaşanan olumsuz deneyimler, hastalık yönetiminde başarısızlıklar birçok diyabetlinin kimi zaman yaşayabileceği ortak deneyimlerdir.

Diyabetli birey, öz şefkatle tüm diyabetlilerle ortak deneyimin de bilincinde olur. Böylece diyabetle yaşamda kendini yalnız hissetmeyerek, acı ve üzüntülerini kabullenerek kendini de daha iyi hisseder.

Diyabetle Yaşamda Bilgece Farkındalık

Diyabetlinin acı ve üzüntü veren hisleriyle aşırı özdeşleşmesi yerine, bu hislerinin farkında olması önemlidir. Diyabetle yaşamda bilgece farkındalık, olumsuz duygular hissettiren deneyimleri bastırmak yerine, onları kabullenmek ve deneyimle ilgili farkındalığını dengede tutabilmektir.

Diyabetli bireyin öz şefkat duygusunu güçlendirebilmesi için önce acı veren duygularının farkında olması gerekir. Farkındalık acı veren duygulardan kaçmak değil, her deneyimin gerçekliğini kabul edebilmektir.

Diyabetle yaşamda bilgece farkındalık, olumsuz yaşam deneyimleri karşısında hissedilen duyguların yoğunluğunun ve bu duygularla geçen zamanın farkında olmaktır. Böylece diyabetli bilgece farkındalıkla; kendisine acı veren duygularını kabullenerek ve kendisini bunaltmasına izin vermeyerek bu duygularını dengeleyebilecektir.

Diyabetli Öz Şefkatini Nasıl Güçlendirmeli?

Diyabetle yaşamda deneyimlerinin farkında olmayan bir diyabetli, kendine karşı sevecen olabilmekte de zorlanabilir.

Diyabetle yaşamda öz şefkat; diyabetlinin zayıf yönlerini, başarısız olduğu deneyimlerini ya da eksik yönlerini görüp kendisine karşı daha şefkatli ve anlayışlı olabilmesidir. Böylece diyabetli birey kendisiyle ve yaşamla olan ilişkisinde daha sağlıklı tutum içinde, sevecen, dengeli, iyilik halinde ve güçlü olur.

Bunlar diyabetle yaşamda öz şefkatinizi güçlendirmenize ayrıca katkı sağlayabilir:

Diyabetle yaşamda yetersizlik hissettiğiniz durumlarda, bu yetersizlik duygusunu başka diyabetlilerin de yaşayabileceğini hatırlayın.
Yaşamınızda sizi mutsuz eden ya da üzen duygulara kendinizi fazla kaptırmayın.
Kendinize karşı daima daha anlayışlı ve sabırlı olmaya çalışın.
Diyabet öz yönetiminde başarısız olduğunuzu düşündüğünüz zamanlarda kendinizi yalnız hissetmeyin.
Diyabet yönetiminde başka diyabetlilerin de kimi zaman başarısız olabileceğinin bilincinde olun.
Diyabetle yaşamda acı veren ya da kederli anlarınızda kendinize kibar davranın.
Diyabet öz yönetiminde başarısız ya da yetersiz olduğunuz yanlarınızı anlayışla karşılayın.
Zorluklar karşısında kendinize sevecen ve şefkatli olun.
Diyabetle yaşamda her koşulda duygularınızı dengede tutmaya özen gösterin.
Diyabetle yaşam hakkında, her konuda farkındalığınızı güçlü tutun.

Diyabetle sağlıklı bir yaşam için, kendinize karşı öz şefkatte her zaman cömert olmaya ne dersiniz.

Bu yazının ilk yayınlandığı sayfayı da ziyaret edebilirsiniz.

Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sitede sunulan içerikler ve materyaller sadece bilgilendirme amaçlıdır. Paylaşımlar tıbbi hizmet, tıbbi talimat veya tıbbi öneri olarak anlaşılmamalıdır. Bu sitede yer alan bilgilerin hiçbiri, sağlık uzmanları ile yapılan görüşmelerin yerini almayı amaçlamamaktadır. Bu nedenle; sağlıkla ilgili her türlü gereksinimiz için mutlaka hekim, hemşire, diyetisyen, eczacı ya da ilgili diğer sağlık uzmanlarına danışmanız ve tavsiyelerine uymanız önemlidir.

Kaynaklar

Neff KD. Self-Compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity. 2003;2: 85-101.
Neff KD. The Development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity. 2003;2:223-250.
Aktaş A. Türkiye Örnekleminde, Narsisistik özellik, öz-şefkat ve duygu düzenleme güçlüğü arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi. 2012.
Görseller Saba Bibi tarafından yüklenmiş olup Pixabay üzerinden alınmıştır.